حمایت از نهنگ ها در حقوق بین الملل؛ مطالعه موردی دعوای استرالیا علیه ژاپن

حمایت از جانداران دریایی از جمله نهنگ ها از سویی به واسطه منافع اقتصادی و همچنین نقش بنیادین آنها در حفظ اکوسیستم اقیانوس ها و از سوی دیگر به واسطه ی در معرض خطر انقراض بودن آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مهمترین سند بین المللی موجود، کنوانسیون بین المللی صید نهنگ می باشد که با هدف حفظ نسل نهنگ ها برای تضمین بهره برداری پایدار از آن ها در سال 1946 به امضای برخی از کشورهای صید کننده نهنگ رسید. در نتیجه آخرین اقدامی که توسط اعضای این کنوانسیون صورت گرفت، صید تجاری نهنگ به طور کلی در اقیانوس قطب جنوب ممنوع اعلام گردید. با این وجود به واسطه ی منافع اقتصادی نهنگ ها صید آن ها کماکان توسط اعضا صورت می گیرد. نمونه بارز آن طرح تحقیقاتی ژاپنی صید نهنگ بود، این طرح که به زعم استرالیا پوششی برای صید تجاری نهنگ تلقی شده بود در سال 2010 موجب طرح دعوایی علیه ژاپن مبتنی بر نقض کنوانسیون بین المللی صید نهنگ گردید در این دعوا که نیوزیلند نیز به عنوان وارد ثالث حضور داشت دیوان در 31 مارس 2014 اعلام نمود که برنامه تحقیقات علمی ژاپن در جنوبگان، منطبق با مقررات جدول ضمیمه کنوانسیون تنظیم مقررات صید نهنگ نیست. صدور این رای نه تنها به واسطه ی شفاف سازی موازین حمایت از حقوق نهنگ ها، بلکه در راستای منع تفسیر و مصادره به مطلوب موازین کنوانسیون های بین المللی حائز اهمیت است. از این رو در پژوهش حاضر برآنیم ضمن مروری بر این رای به تبیین ابعاد حقوقی حمایت از نهنگ ها در نظام بین المللی بپردازیم.